در معماری معاصر، پنجرهها و دربهای شیشهای فراتر از صرفاً ورودیهای نور و هوا، به عناصر حیاتی در تعیین کیفیت زندگی، بهرهوری انرژی و زیبایی یک بنا تبدیل شدهاند. با افزایش روزافزون توجه به مسائل زیستمحیطی و لزوم کاهش مصرف انرژی، نیاز به راهکارهای عایقبندی پیشرفته بیش از پیش احساس میشود. در این میان، شیشه دوجداره به عنوان یک پیشگام در صنعت ساختمان، مرزهای عایقبندی حرارتی و صوتی را جابجا کرده است. این تکنولوژی نه تنها آسایش ساکنین را تضمین میکند، بلکه به طور چشمگیری در کاهش هزینههای انرژی ساختمان مؤثر است و به سوی آیندهای پایدارتر گام برمیدارد.
تولید شیشه دوجداره فرآیندی دقیق و مهندسیشده است که با هدف ارتقاء کارایی و طول عمر شیشههای ساختمانی صورت میگیرد. از انتخاب دقیق ورقهای شیشه با کیفیت بالا و آمادهسازی دقیق فواصل بین آنها، تا استفاده از گازهای بیاثر و درزگیرهای مخصوص، هر مرحله از این زنجیره تولید با ظرافت و دانش فنی عمیق همراه است. این فرآیند پیچیده، منجر به خلق محصولی میشود که قابلیتهای عایقبندی حرارتی و صوتی بینظیری را ارائه میدهد و در عین حال، ایمنی و مقاومت در برابر عوامل محیطی را نیز افزایش میدهد.
آنچه می خوانید
این مقاله به بررسی جامع فرآیند تولید شیشه دوجداره میپردازد و ابعاد مختلف آن را از مواد اولیه تا محصول نهایی مورد واکاوی قرار میدهد. هدف ما، روشن ساختن پیچیدگیها، نوآوریها و مزایای نهفته در این صنعت حیاتی است تا خوانندگان بتوانند با درک عمیقتری از این محصولات، انتخابهای آگاهانهتری برای پروژههای ساختمانی خود داشته باشند. با ما همراه باشید تا به دنیای شگفتانگیز شیشههای عایق قدم بگذاریم و رازهای پشت این تکنولوژی مدرن را کشف کنیم.
مواد اولیه و انواع شیشهها در تولید شیشه دوجداره
تولید شیشه دوجداره با انتخاب دقیق مواد اولیه، به خصوص ورقهای شیشه، آغاز میشود. معمولاً از شیشههای فلوت (Float Glass) که دارای سطح صاف و یکنواخت هستند، به عنوان پایه استفاده میشود. اما بسته به نیازهای خاص پروژه و کاربرد نهایی، میتوان از انواع مختلفی از شیشهها بهره برد. برای مثال، شیشههای سکوریت (Tempered Glass) که از مقاومت بالایی در برابر ضربه برخوردارند و در صورت شکستن به قطعات کوچک و بیضرر تبدیل میشوند، برای افزایش ایمنی استفاده میشوند.

علاوه بر شیشه فلوت و سکوریت، در فرآیند تولید شیشه دوجداره میتوان از شیشههای لمینت (Laminated Glass) نیز استفاده کرد. این شیشهها شامل دو یا چند لایه شیشه هستند که توسط یک لایه میانی PVB (پلیوینیل بوتیرال) به یکدیگر چسبانده شدهاند. شیشههای لمینت علاوه بر افزایش ایمنی، عایق صوتی بسیار خوبی نیز هستند و در صورت شکستن، قطعات شیشه به لایه PVB چسبیده و از پاشش آنها جلوگیری میشود. این ویژگی آنها را برای مکانهایی که نیاز به امنیت و کاهش صدا دارند، مناسب میسازد.
برای بهبود عملکرد حرارتی، میتوان از شیشههای Low-E (Low Emissivity) نیز در تولید شیشه دوجداره استفاده کرد. این شیشهها دارای پوششهای بسیار نازکی از اکسید فلز هستند که قابلیت بازتاب حرارت را دارند. در زمستان، حرارت داخل ساختمان را به سمت داخل بازتاب میدهند و در تابستان، حرارت خورشید را به سمت بیرون منعکس میکنند، که این امر به صرفهجویی قابل توجهی در مصرف انرژی منجر میشود. انتخاب نوع شیشه، بر اساس نیازهای عایقبندی، ایمنی، زیباییشناسی و بودجه پروژه صورت میگیرد و از اولین گامهای کلیدی در فرآیند تولید است.
برش و آمادهسازی شیشهها برای فرآیند دوجداره
پس از انتخاب نوع شیشهها، گام بعدی در تولید شیشه دوجداره، برش دقیق و آمادهسازی ورقهای شیشه است. شیشهها بر اساس ابعاد دقیق مورد نیاز برای پنجره یا درب، توسط دستگاههای برش CNC (کنترل عددی کامپیوتری) برش داده میشوند. این دستگاهها قادرند شیشهها را با دقت بسیار بالا و تلرانسهای میلیمتری برش دهند. دقت در برش، برای مراحل بعدی مونتاژ و اطمینان از قرارگیری صحیح شیشهها در قاب و همچنین ایجاد فضای یکنواخت بین دو جداره، حیاتی است.
پس از برش، لبههای شیشه باید آمادهسازی شوند. این آمادهسازی شامل لبهزنی (Edging) و شستشو است. لبهزنی با استفاده از دستگاههای مخصوص انجام میشود تا لبههای تیز شیشه صاف و صیقلی شوند. این کار نه تنها ایمنی حمل و نقل و نصب را افزایش میدهد، بلکه به چسبندگی بهتر درزگیرها در مراحل بعدی نیز کمک میکند. عدم لبهزنی مناسب میتواند منجر به شکستگیهای ناخواسته در آینده شود.
سپس، شیشهها به طور کامل شسته میشوند تا هرگونه گرد و غبار، لکه یا چربی از روی سطح آنها پاک شود. این شستشو با استفاده از آب تصفیه شده و برسهای مخصوص انجام میشود و پس از آن شیشهها با هوای گرم و خشک، کاملاً خشک میشوند. تمیزی کامل سطح شیشهها در فرآیند تولید شیشه دوجداره بسیار مهم است، زیرا حتی کوچکترین ذرات گرد و غبار یا اثر انگشت میتواند در فضای بین دو جداره محبوس شده و بر شفافیت و زیبایی شیشه نهایی تأثیر منفی بگذارد.
اسپیسر و رطوبتگیر: قلب عایقبندی شیشه دوجداره
یکی از اجزای کلیدی در فرآیند تولید شیشه دوجداره که نقش حیاتی در عایقبندی حرارتی آن ایفا میکند، اسپیسر (Spacer Bar) است. اسپیسر نواری فلزی (معمولاً از جنس آلومینیوم) یا پلاستیکی است که دو جداره شیشه را در فاصله معین و موازی با یکدیگر نگه میدارد. این فاصله، فضایی را برای پر شدن با هوا یا گازهای بیاثر ایجاد میکند که عامل اصلی عایقبندی حرارتی و صوتی در شیشههای دوجداره است. انتخاب اسپیسر با کیفیت و ضخامت مناسب، بر اساس نیازهای عایقبندی و ابعاد شیشه، صورت میگیرد.
در داخل اسپیسر، مادهای به نام رطوبتگیر (Desiccant) یا سیلیکاژل پر میشود. وظیفه اصلی این ماده، جذب رطوبت باقیمانده در فضای بین دو جداره شیشه است. اگر رطوبت در این فضا محبوس شود، میتواند در فصول سرد سال به صورت بخار یا قطرات آب بر روی سطح داخلی شیشه (بین دو جداره) متراکم شود که این پدیده “مه گرفتگی” نامیده میشود و به طور قابل توجهی شفافیت و عملکرد شیشه را کاهش میدهد. بنابراین، کیفیت و مقدار رطوبتگیر در فرآیند تولید شیشه دوجداره بسیار مهم است.
امروزه، اسپیسرهای حرارتی (Warm Edge Spacers) نیز در تولید شیشه دوجداره مورد استفاده قرار میگیرند. این اسپیسرها از مواد پلاستیکی یا کامپوزیتی ساخته شدهاند که قابلیت انتقال حرارت کمتری نسبت به آلومینیوم دارند. استفاده از اسپیسرهای حرارتی به کاهش پل حرارتی در لبههای شیشه و در نتیجه، افزایش کلی عایقبندی حرارتی پنجره کمک میکند و باعث میشود تا سطح داخلی شیشه در نزدیکی لبهها نیز دمای بالاتری داشته باشد و از پدیده شبنمزدگی جلوگیری شود.
مراحل مونتاژ و پرسکاری در تولید شیشه دوجداره
پس از آمادهسازی شیشهها و اسپیسر حاوی رطوبتگیر، مراحل مونتاژ و پرسکاری در فرآیند تولید شیشه دوجداره آغاز میشود. در این مرحله، اسپیسر برشخورده به ابعاد مناسب و با استفاده از اتصالات گوشهای، به شکل یک قاب مستطیلی یا مربعی در میآید. سپس، یک لایه از چسب بوتیل (Butyl Sealant) که یک درزگیر حرارتی و رطوبتی عالی است، در دو طرف اسپیسر اعمال میشود. این چسب نقش حیاتی در ایجاد یک مانع اولیه در برابر نفوذ رطوبت و حفظ یکپارچگی فضای بین دو جداره ایفا میکند.
ورقهای شیشه تمیز شده، یکی پس از دیگری بر روی نوار بوتیل چسبانده میشوند. این فرآیند معمولاً به صورت اتوماتیک و با استفاده از رباتهای دقیق انجام میشود تا از تراز بودن شیشهها و عدم وجود حباب هوا در لایه چسب اطمینان حاصل شود. پس از قرارگیری هر دو جداره شیشه، مجموعه به واحد پرسکاری منتقل میشود. در این واحد، شیشهها تحت فشار کنترلشده به یکدیگر فشرده میشوند تا چسب بوتیل به خوبی درزگیری کرده و اتصال محکمی بین شیشه و اسپیسر ایجاد شود. این فشار، همچنین تضمین میکند که فاصله بین دو جداره در تمام نقاط یکنواخت باقی میماند.
دقت در مراحل مونتاژ و پرسکاری در تولید شیشه دوجداره بسیار مهم است. هرگونه عدم یکنواختی در فشار یا عدم تراز بودن شیشهها میتواند منجر به شکستگیهای احتمالی در آینده یا کاهش عملکرد عایقبندی شود. پس از پرسکاری، شیشه دوجداره آماده مرحله نهایی آببندی میشود که ضامن طول عمر و کارایی آن در سالیان متمادی خواهد بود. این فرآیند مکانیزه، علاوه بر افزایش سرعت، به بهبود کیفیت و دقت محصول نهایی نیز کمک میکند.
آببندی نهایی و کنترل کیفیت
پس از مراحل مونتاژ و پرسکاری، شیشه دوجداره برای آببندی نهایی آماده میشود. این مرحله یکی از مهمترین گامها در فرآیند تولید شیشه دوجداره است که عمر مفید و عملکرد عایقبندی محصول را تضمین میکند. یک لایه ثانویه از درزگیر (مانند پلیسولفید، سیلیکون یا پلیاورتان) در اطراف لبههای بیرونی شیشه، بر روی اسپیسر و چسب بوتیل، اعمال میشود. این درزگیر ثانویه، یک سد مستحکم و نفوذناپذیر در برابر رطوبت، هوا و سایر عوامل محیطی ایجاد میکند و از خروج گازهای بیاثر (در صورت تزریق) جلوگیری مینماید.
اعمال این درزگیر ثانویه معمولاً با استفاده از دستگاههای رباتیک و به صورت خودکار انجام میشود تا از یکنواختی ضخامت و پوشش کامل در تمام نقاط اطمینان حاصل شود. کیفیت مواد درزگیر و دقت در فرآیند آببندی نهایی در تولید شیشه دوجداره بسیار مهم است؛ درزگیرهای با کیفیت پایین یا اعمال نامناسب آنها میتواند منجر به نفوذ رطوبت به داخل فضای بین دو جداره و بروز پدیده مه گرفتگی در طول زمان شود که به طور قابل توجهی از کارایی شیشه میکاهد.
همزمان با فرآیند آببندی نهایی، کنترل کیفیت جامعی نیز صورت میگیرد. این کنترلها شامل بازرسی بصری شیشه برای شناسایی هرگونه عیب ظاهری، لکه، خط و خش یا حباب هوا در فضای بین دو جداره است. همچنین، آزمایشهایی برای بررسی میزان چسبندگی درزگیرها و مقاومت آنها در برابر رطوبت انجام میشود. در برخی موارد، شیشهها تحت آزمایشات فشار و دما قرار میگیرند تا از پایداری آنها در شرایط مختلف آب و هوایی اطمینان حاصل شود. این کنترلهای دقیق، تضمینکننده ارائه محصولی با بالاترین استانداردها در تولید شیشه دوجداره هستند.
تزریق گاز بیاثر: افزایش کارایی عایقبندی
یکی از پیشرفتهترین و مؤثرترین روشها برای افزایش کارایی عایقبندی حرارتی و صوتی در فرآیند تولید شیشه دوجداره، تزریق گازهای بیاثر به فضای بین دو جداره است. به جای هوای خشک، میتوان فضای بین شیشهها را با گازهایی مانند آرگون (Argon) یا کریپتون (Krypton) پر کرد. این گازها، دارای هدایت حرارتی کمتری نسبت به هوا هستند، به این معنی که انتقال حرارت از طریق همرفت (Convection) و هدایت (Conduction) در فضای بین دو جداره را به طور قابل توجهی کاهش میدهند.
گاز آرگون، رایجترین گاز بیاثر مورد استفاده در تولید شیشه دوجداره است، زیرا نسبتاً ارزان و در دسترس است و عملکرد عایقبندی حرارتی را به میزان قابل توجهی بهبود میبخشد. گاز کریپتون، گازی با هدایت حرارتی کمتر از آرگون است و برای فضاهای باریکتر بین دو جداره شیشه (مثلاً در شیشههای سهجداره) یا برای دستیابی به بالاترین سطح عایقبندی حرارتی استفاده میشود، اما گرانتر است. فرآیند تزریق گاز با استفاده از دستگاههای مخصوص انجام میشود که هوا را از فضای بین جدارهها خارج کرده و سپس گاز بیاثر را به آرامی و با فشار کنترلشده تزریق میکنند.
تزریق گاز بیاثر نه تنها عایقبندی حرارتی را بهبود میبخشد، بلکه در عایقبندی صوتی نیز مؤثر است. این گازها به کاهش انتقال امواج صوتی از طریق شیشه کمک میکنند و محیط داخلی آرامتری را فراهم میآورند. در فرآیند تولید شیشه دوجداره با تزریق گاز، اطمینان از عدم نشت گاز از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل، آببندی نهایی با درزگیرهای با کیفیت و آزمایشات نشت گاز، برای تضمین ماندگاری گاز در طول عمر مفید شیشه، ضروری است.
انواع شیشه دوجداره و کاربردهای خاص
صنعت تولید شیشه دوجداره به دلیل توانایی انطباق با نیازهای مختلف، طیف وسیعی از انواع و مدلها را برای کاربردهای خاص ارائه میدهد. علاوه بر شیشههای دوجداره ساده که عایق حرارتی و صوتی پایه را فراهم میکنند، مدلهای پیشرفتهتری نیز وجود دارند. شیشههای دوجداره با شیشه Low-E، که قبلاً به آن اشاره شد، برای بهینهسازی مصرف انرژی در مناطق با آب و هوای متفاوت بسیار مؤثر هستند. این شیشهها با بازتاب حرارت، در تابستان مانع ورود گرما و در زمستان مانع خروج گرما میشوند.
برای مکانهایی که امنیت بالا اهمیت دارد، تولید شیشه دوجداره با استفاده از شیشههای سکوریت یا لمینت رایج است. شیشه دوجداره سکوریت، مقاومت بالایی در برابر ضربه دارد و در صورت شکستن به قطعات کوچک و بیضرر تبدیل میشود. شیشه دوجداره لمینت نیز علاوه بر ایمنی در برابر شکست، عایق صوتی بسیار خوبی است و در صورت شکستن، قطعات شیشه به لایه میانی چسبیده و از پاشش آنها جلوگیری میشود که آن را برای مکانهای عمومی یا در معرض سر و صدای زیاد مناسب میسازد.
انواع دیگری از شیشههای دوجداره نیز برای کاربردهای خاص تولید میشوند، از جمله: شیشههای دوجداره رفلکس (Reflective Glass) که نور خورشید را منعکس کرده و حریم خصوصی را فراهم میکنند؛ شیشههای دوجداره سندبلاست (Sandblasted Glass) یا مات برای ایجاد حریم خصوصی و جلوههای دکوراتیو؛ و شیشههای دوجداره رنگی برای اهداف زیباییشناختی. این تنوع در فرآیند تولید شیشه دوجداره، به معماران و طراحان امکان میدهد تا بهترین و کارآمدترین راهکار شیشهای را برای هر پروژه و نیاز خاص انتخاب کنند.
مزایای کلیدی استفاده از شیشه دوجداره
استفاده از شیشه دوجداره در ساختمانها مزایای بسیار مهمی را به همراه دارد که آن را به یک انتخاب محبوب و ضروری در معماری مدرن تبدیل کرده است. اولین و مهمترین مزیت، بهبود چشمگیر عایقبندی حرارتی است. وجود فضای هوایی یا گاز بیاثر بین دو جداره شیشه، انتقال حرارت از طریق هدایت و همرفت را به شدت کاهش میدهد. این امر به معنای کاهش قابل توجه مصرف انرژی برای گرمایش در زمستان و سرمایش در تابستان است که منجر به صرفهجویی مالی برای ساکنین و کاهش بار مصرف انرژی کشور میشود. این مهمترین دستاورد فرآیند تولید شیشه دوجداره است.
علاوه بر صرفهجویی در انرژی، شیشههای دوجداره عایق صوتی بسیار خوبی نیز هستند. فضای بین دو جداره شیشه، به همراه گازهای بیاثر، امواج صوتی را جذب و تضعیف میکنند و از ورود سر و صدای مزاحم خارجی به داخل ساختمان جلوگیری مینمایند. این ویژگی به خصوص در مناطق شلوغ شهری، کنار جادهها یا فرودگاهها، به افزایش آرامش و راحتی ساکنین کمک شایانی میکند.
از دیگر مزایای کلیدی میتوان به افزایش ایمنی و امنیت اشاره کرد. شیشههای دوجداره، به دلیل دو لایه بودن، مقاومت بیشتری در برابر ضربه و شکستگی نسبت به شیشههای تک جداره دارند. همچنین، در صورت استفاده از شیشههای سکوریت یا لمینت در فرآیند تولید شیشه دوجداره، ایمنی در برابر جراحات ناشی از شکستگی یا ورود غیرمجاز به داخل ساختمان افزایش مییابد. کاهش پدیده شبنمزدگی بر روی سطح داخلی شیشه در فصول سرد، افزایش طول عمر پروفیل پنجره به دلیل محافظت بهتر از آن، و کاهش نفوذ اشعه مضر UV (به خصوص در شیشههای Low-E) از دیگر مزایای مهم این محصولات محسوب میشوند.
نتیجهگیری
تولید شیشه دوجداره فرآیندی پیچیده و دقیق است که با هدف ارتقاء کارایی، دوام و پایداری شیشههای ساختمانی صورت میگیرد. از انتخاب مواد اولیه با کیفیت و برش دقیق شیشهها، تا استفاده از اسپیسرهای حاوی رطوبتگیر، مراحل مونتاژ و آببندی نهایی، و در نهایت تزریق گازهای بیاثر، هر مرحله با دقت و مهارت بالا انجام میشود. این فرآیند، نه تنها به خلق محصولی با قابلیتهای عایقبندی حرارتی و صوتی بینظیر منجر میشود، بلکه ایمنی و مقاومت در برابر عوامل محیطی را نیز افزایش میدهد.
مزایای فراوان شیشههای دوجداره، از جمله صرفهجویی قابل توجه در مصرف انرژی، کاهش آلودگی صوتی، افزایش ایمنی و راحتی ساکنین، آنها را به انتخابی ضروری در صنعت ساختمان مدرن تبدیل کرده است. این محصولات با ایجاد یک محیط داخلی پایدارتر و راحتتر، به بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینههای عملیاتی ساختمان کمک شایانی میکنند. نوآوریهای مداوم در فرآیند تولید شیشه دوجداره، مانند استفاده از شیشههای Low-E و اسپیسرهای حرارتی، این صنعت را همواره در مسیر پیشرفت و بهینهسازی قرار داده است.
با توجه به نیاز روزافزون به ساختمانهای با انرژی بهینه و پایدار، میتوان انتظار داشت که صنعت تولید شیشه دوجداره همچنان به رشد و توسعه خود ادامه دهد. این تکنولوژی، با ترکیب علم مواد و مهندسی دقیق، نه تنها به پاسخگویی به چالشهای زیستمحیطی کمک میکند، بلکه به ساخت آیندهای راحتتر، امنتر و پایدارتر برای نسلهای آینده نیز منجر خواهد شد.

در دنیای صنعتی امروز، شرکتهایی ماندگار میمانند که فراتر از محصول، راهحل ارائه میدهند. ما در هلدینگ آفری ، با در اختیار داشتن مجموعهای از کارخانههای تخصصی در سه حوزه کلیدی تولید پروفیلهای UPVC، ساخت و اجرای درب و پنجرههای پیشرفته، طراحی و تولید سیستمهای تهویه مطبوع توانستهایم زنجیرهای کامل از طراحی، مهندسی، تولید و ارائه خدمات را بهصورت یکپارچه و حرفهای در اختیار مشتریان قرار دهیم.
سوالات متداول
شیشه دوجداره از چه اجزایی تشکیل شده است؟
شیشه دوجداره از دو لایه شیشه، یک اسپیسر (فاصلهانداز) که حاوی رطوبتگیر (سیلیکاژل) است، و دو لایه درزگیر (یک لایه بوتیل اولیه و یک لایه پلیسولفید، سیلیکون یا پلیاورتان ثانویه) تشکیل شده است. فضای بین دو جداره میتواند با هوا یا گازهای بیاثر (مانند آرگون) پر شود.
چرا در فضای بین دو جداره شیشه دوجداره، گاز آرگون تزریق میشود؟
گاز آرگون (یا کریپتون) به دلیل هدایت حرارتی کمتر نسبت به هوا، به فضای بین دو جداره شیشه تزریق میشود تا عایقبندی حرارتی را به طور چشمگیری افزایش دهد. این کار باعث کاهش اتلاف انرژی و صرفهجویی در هزینههای گرمایش و سرمایش میشود و همچنین در عایقبندی صوتی نیز مؤثر است.
اسپیسر (فاصلهانداز) در شیشه دوجداره چه نقشی دارد؟
اسپیسر نواری است که دو جداره شیشه را در فاصله معین و موازی با یکدیگر نگه میدارد. این فاصله، فضایی را برای هوا یا گاز بیاثر ایجاد میکند که عامل اصلی عایقبندی است. اسپیسر همچنین حاوی رطوبتگیر است که از مه گرفتگی بین دو جداره جلوگیری میکند.
مزایای اصلی استفاده از شیشه دوجداره چیست؟
مزایای اصلی شامل عایقبندی حرارتی عالی (کاهش مصرف انرژی)، عایق صوتی قوی (کاهش سر و صدای محیط)، افزایش ایمنی و امنیت (مقاومت بیشتر در برابر شکستگی)، کاهش پدیده شبنمزدگی و طول عمر بالا هستند.
شیشه Low-E در شیشه دوجداره چیست و چه کاربردی دارد؟
شیشه Low-E (Low Emissivity) دارای یک پوشش بسیار نازک از اکسید فلز است که قابلیت بازتاب حرارت را دارد. در تولید شیشه دوجداره، این شیشه به گونهای قرار میگیرد که در زمستان حرارت داخل ساختمان را به سمت داخل بازتاب داده و در تابستان، حرارت خورشید را به بیرون منعکس کند، که این امر به صرفهجویی قابل توجهی در مصرف انرژی منجر میشود.
آیا شیشه دوجداره میتواند امنیت ساختمان را افزایش دهد؟
بله، شیشه دوجداره به دلیل دو لایه بودن، مقاومت بیشتری در برابر ضربه و شکستگی نسبت به شیشههای تک جداره دارد. همچنین، در صورت استفاده از شیشههای سکوریت یا لمینت در فرآیند تولید شیشه دوجداره، ایمنی در برابر شکستن و ورود غیرمجاز به داخل ساختمان به طور چشمگیری افزایش مییابد.